Historia di Aruba

Adriaan Lacle, magnaat van een eeuw geleden.

Tussen de Wilhelminastraat en de toenmalige Nassaustraat (nu Caya Betico Croes) lag de koopmansbuurt van Oranjestad, waar, zoals de naam al aangeeft, de grote handelaren, zakenlieden en eigenaars van winkelpanden woonden. Nu staat deze wijk bekend als Vietnam en zowel de panden als de hele buurt hebben aan glorie ingeboet, dat kan men wel stellen. Her en der onderneemt men voorzichtig pogingen om panden door restauratie in hun oude staat terug te brengen. Een van de historische panden in die wijk was het koopmanshuis van Adriaan Lacle aan de Nieuwstraat.

De naam Adriaan Lacle is op ons eiland voornamelijk bekend door de boulevard die zijn naam draagt, een van de voornaamste verkeersaderen van Oranjestad. Deze brede boulevard heeft niet de naam van de eerste de beste. Adriaan Lacle, geboren in 1866 als de oudste in een gezin met zes kinderen, was een van de rijkste Arubanen van ruim een eeuw geleden. Van zijn persoonlijke en zakelijke leven is eigenlijk niet zo veel bekend, of het moest zijn dat hij een eeuw geleden Arubas meest vooraanstaande zakenman was. Handelaar en grootgrondbezitter, zowel binnen als buiten de stad. Hij woonde en werkte aan de Nieuwstraat, waar zijn woonhuis en koopmanshuis nog steeds te vinden zijn. Het huis met de karakteristieke trap werd begin vorige eeuw al gefotografeerd door de Curacaose fotograaf Soublette, die hem ook vastlegde, roerend in gigantische ketels waar aloe in werd gestookt. Of hij zelf een aloestokerij had of alleen in de machinerieen handelde, is niet duidelijk. Hij dreef handel, was steenrijk, hielp mensen aan leningen en fungeerde dus eigenlijk als een soort bankier. Adriaan Lacle was eigenaar van verschillende stukken grond in en buiten de stad met panden die hij verhuurde. Ook was hij een reder die meerdere boten had, die elk de naam droegen van een van zijn dochters.

Wat zijn persoonlijke leven betreft: hij trouwde twee maal, waarbij zijn eerste vrouw kort na de geboorte van hun eerste dochter in 1888 overleed. Enkele jaren daarna trouwde hij opnieuw en uit dat huwelijk kwamen maar liefst 16 kinderen, geboren tussen 1891 en 1913. Van zijn 17 kinderen waren er maar 11 die ouder dan 18 werden. Zoals gebruikelijk in rijke kringen in een relatief kleine gemeenschap, trouwden de kinderen van de ene vooraanstaande familie met die van een andere, in casu de Lacles met die van de familie Arends. Daarbij lieten zij de meest indrukwekkende woonhuizen van de stad neerzetten. Zo trouwde Anna Lacle met Henny Arends en betrokken zij het grote huis op de hoek van de Concessielaan, achter de St. Franciscuskerk. Dochter Maria Monica trouwde met dokter Eloy Arends, die voor zijn bruid het statige herenhuis bouwde dat nu na restauratie ons stadhuis is, aan de Wilhelminastraat. Het jarenlang leegstaande herenhuis daar tegenover, bekend als het voormalige Papiamento restaurant (waar vorig jaar brand woedde), was het huis van Maria Veneranda Lacle en Maximiliano (Machi) Arends. De zonen van Adriaan werden net als hun vader zakenlieden. De bekendste was wel Leoncito (Eti), eigenaar van het warenhuis La Casa Azul.

Adriaan Lacle liet ook van de mooiste landhuizen op Aruba, Quinta del Carmen te Bubali, bouwen, ook al heeft hij er zelf nooit in gewoond. Hij verhuurde het voor bruiloften en chique partijen en het werd later het doktershuis van het hospitaal van de Eagle raffinaderij. Ook de naam van deze villa is die van een van zijn dochters, Maria del Carmen.

Er zijn nauwelijks fotos van Adriaan Lacle, maar er is wel een mooi portret van hem, geschilderd door de bekende Amerikaanse portrettiste Bettina Steinke. Zij schilderde ook zijn vrouw Leonsa.

Adriaan Lacle overleed op 69-jarige leeftijd in 1935, een jaar eerder dan zijn moeder, die 91 jaar oud werd . Na zijn dood hadden zijn nabestaanden er een hele klus aan om zijn boedel met talloze percelen te inventariseren en alle erfgenamen op te sporen in de familie Lacle en aangetrouwde families. In 1947 werd voor dat doel de N. V. Exploitatiemaatschappij Erven Adriaan Lacle in het leven geroepen. Het zou nog tientallen jaren kosten voor alle onroerende goederen verkocht konden worden.

Vandaag de dag is er op Aruba geen magnaat meer van het kaliber van Adriaan Lacle van een eeuw geleden. Zijn naam leeft voort in zijn boulevard en in het landhuis dat hij in Bubali heeft laten bouwen en dat een afspiegeling is van zijn rijkdom en goede smaak.